Stec Jan

Pseudonim: „Zygmunt”, „Wacek”

Stopień wojskowy: ppor./por.

Dowódca plutonu na Placówce Czyżów Szlachecki w Obwodzie Opatów AK

Oddział partyzancki „Barwy Białe” Obwodu Opatów AK

5. kompania 2 ppLeg. AK

Dowódca 1 plutonu w 6. kompani 2 ppLeg. AK

Dzieciństwo i młodość

Urodził się 24 czerwca 1912 r. we wsi Prusy w gminie Czyżów Szlachecki (dziś gmina Ożarów) w powiecie opatowskim. Syn Józefa i Marianny z domu Chaja, którzy utrzymywali się z własnego gospodarstwa domowego.

-czerwiec 1934 r. ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie Męskie im. Tadeusza Kościuszki w Ostrowcu Św.

-w latach 1934-35 odbył służbę wojskową w 39 pułku piechoty w Jarosławiu gdzie ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych. Do rezerwy przeszedł w stopniu podporucznika,

-od roku 1936 zatrudniony w Starachowickich Zakładach Górniczych na wydziale zapalników (fabryka miała charakter zbrojeniowy),

-od połowy 1939 roku przeniesiony służbowo do Fabryki Amunicji Nr 2 w Dąbrowie-Bór koło Kraśnika,

Okupacja niemiecka

-podczas kampanii obronnej 1939 r., ze względu na zatrudnienie, nie został zmobilizowany, ale uczestniczy w ewakuacji fabryki na wschodnie rubieże kraju. Dociera do Małoszyc nad Bugiem,

-po ataku Rosji Sowieckiej wraca do rodzinnej miejscowości,

-powraca do pracy w Starachowicach i już w grudniu 1939 r. nawiązuje kontakt z SZP za pośrednictwem Henryka Zbroi,

-w lutym 1940 r. struktury z którymi współpracuje zostają objęte aresztowaniami w związku z czym, w obawie przed pojmaniem, powraca do rodzinnej miejscowości,

-wrzesień 1941 r – wstępuje do ZWZ na Placówce Czyżów Szlachecki. Zajmuje się werbunkiem nowych członków na terenie wiosek Prusy i Binkowice, ale z biegiem czasu swoje wpływy rozszerza też na wioski Jakubowice i Przybysławice z gminy Ożarów. Zostaje dowódcą plutonu. Latem 1944 r. jego pluton osiąga stan 65 żołnierzy,

-maj 1943 r. patrol pod jego dowództwem opanował urząd gminy Ożarów gdzie zniszczono dokumenty kontyngentowe,

-wczesną wiosną 1944 r. – ponownie opanował urząd gminy w Ożarowie oraz posterunek policji granatowej. Skonfiskowano pieniądze przeznaczone na podatki. Zdobyto siedem karabinów i jeden pistolet.

-21/22 czerwiec 1944 r. – bierze udział w przyjęciu zrzutu lotniczego na zrzutowisku „Georginia” koło wsi Szymanówka, 2 km na wschód od wsi Prusy, 3 km na zachód od wsi Czyżów Szlachecki.

-5 lipca 1944 r. – prawdopodobnie w tym terminie przeprowadzona została akcja na niemiecki oddział saperów kwaterujący w Ciszycy Górnej. Dowodził Antoni Krupa „Witold” szef Kedyw Obwodu Opatów. W akcji bierze udział grupa żołnierzy (17 osób) z plutonu „Zygmunta” pod jego dowództwem,

-około 10 lipca 1944 r. część żołnierzy nie powróciło do domów, ale w sile plutonu pod dowództwem Jana Siwca „Dębowski” zasiliła oddział partyzancki Kazimierza Olchowika „Zawisza” (dawny oddział „Białe Barwy”). Z przybyłych utworzono pluton, którego Siwiec został dowódcą. W grupie jest też „Zygmunt” ze swoimi żołnierzami,

-od 2 sierpnia 1944 r. oddział działał jako 5. kompania 2 ppLeg. AK,

-1 września 1944 r. zostaje przeniesiony do 6. kompanii (utworzono ją przez wydzielenie nadwyżek żołnierzy i kadry z kompanii 4. i 5.) w kompanii zostaje dowódcą 1 plutonu,

-3 września 1944 r. podczas walk o Radoszyce kompania otrzymuje rozkaz ataku na niemieckie pozycje. Ranni zostają dowódca kompanii i inni. Ostatecznie „Dębowski” podejmuje decyzje, że dowództwo pad kompanią obejmuje Jan Stec „Zygmunt” (dowódca 1 plutonu), który z powodzeniem  wypełnia postawione przed nią zadanie. Za odwagę w bitwie dowódca II batalionu przedstawił „Zygmunta” do odznaczenia Krzyżem Walecznych,

-5 września 1944 r. – nowym dowódcą kompanii zostaje por. Jerzy Sztajgierwald „Rozłóg”. Jan Stec nadal jest dowódcą 1 plutonu, ale powierzono mu też funkcję zastępcy dowódcy kompanii,

-26 września 1944 r. – brał udział w bitwie pod Radkowem,

-awansowany do stopnia porucznika,

-w październiku 1944 r. zdemobilizowany, nie może wracać do rodzinnej wioski znajdującej się w pasie frontowym. Kwaterę znajduje w leśniczówce w Jeziórku koło Ostrowca u leśniczego Aleksandra Latalskiego, który fikcyjnie zatrudnił go jako sekretarza. Tu doczekał wejścia Armii Czerwonej.

Za Sowieta

-maj 1945 r. wyjeżdża do Szczecina. Jego mieszkanie staje się przystanią dla żołnierzy AK. Przyjmuje m.in. swojego zastępcę z konspiracji (ppor. Franciszek Szulc „Kordian”),

-obejmuje funkcję wicedyrektora Zarządu Wodociągów Miejskich w Szczecinie,

-nawiązuje kontakt z organizacją Wolność i Niezawisłość tworząc jej komórkę na terenie zakładu (należy do niej m.in. Jan Górski „Rzędzian”)

-ślub z Haliną Rzeszowską,

-1946 r. rozpoczyna studia w poznańskim oddziale Akademii Handlowej,

-kwiecień 1949 r. przyjeżdża na pogrzeb swojej matki i odtąd znajduje się pod obserwacją Urzędu Bezpieczeństwa,

-19 kwietnia 1949 r. – aresztowany w Szczecinie i przewieziony do kieleckiego aresztu,

-25 luty 1950 r. skazany w procesie żołnierzy oddziału „Białe Barwy” na 5 lat i jeden miesiąc więzienia,

-11 września 1950 r. Izba Karna Sądu Najwyższego w Warszawie uniewinniła go od stawianych zarzutów.

Zmarł 21 czerwca 1992 r. w Łodzi. Pochowany jest razem z żoną na Cmentarzu Komunalnym „Doły” w Łodzi. Kwatera XXXIV, rząd 23, grób 4.