Mobilizacja II batalionu 27 pp
Ogłoszenie w dniu 15 sierpnia 1944r. przez Komendanta Okręgu Kielce rozkazu o marszu na pomoc walczącej Warszawie przyspieszyło mobilizację oddziałów Obwodu Częstochowa.
Jeszcze tego samego dnia dowódca 7 Dywizji Piechoty przekazał rozkaz podległym sobie dowódcom. Prawdopodobnie jeszcze 15 sierpnia rozkaz otrzymał mjr Paweł Bierzyński „Roch” Komendant Obwodu Częstochowa, który jednocześnie miał być dowódcą II batalionu 27 pp, który zarządził mobilizację podległych sobie sił. Na miejsce koncentracji wybrane były okolice miejscowości Bystrzanowice Dwór tam do już zmobilizowanych sił docierali kolejni żołnierze.
16 sierpnia dotarł tam I batalion 74 pp. Na miejscu przebywał także dowodzący dywizją płk Karol Gwido Kawiński „Czesław”. Płk „Czesław” zapewne wizytował koncentrujące się tam. Nakazał także wszystkim jednostkom dywizji osiągnięcie rejonu koncentracji (rejon Piekło – Niebo) koło Końskich w dniu 22 sierpnia. Jednocześnie podał namiary na skrzynki kontaktowe łączności na trasie przemarszu.
18 sierpnia I batalion 74 pp wyruszył w drogę, natomiast II batalion 27 pp pozostał jeszcze na miejscu porządkując swoje sprawy organizacyjne.
Skład II batalionu
Niestety nie jesteśmy w stanie podać dlaczego w skład batalionu wchodziło, aż pięć kompanii. Być może dowódca liczył, że w późniejszym czasie staną się one kadrą większej jednostki.
Sztab batalionu
Dowódca batalionu: mjr Paweł Bierzyński „Roch”,
Zastępca dowódcy batalionu: kpt. Kazimierz Dąbrowski "Cichy",
Adiutant dowódcy: ppor. Jan Dzitkowski "Drużba",
Kwatermistrz: kpt. NN "Nawrot",
Lekarz: por. Jan Burhard,
Kapelan: ks. Serafin Opałko "Zygmunt”.
4 kompania II batalionu 27 pp
Mobilizowana była na bazie dotychczasowego oddziału partyzanckiego Obwodu Częstochowa por. Jerzego Kurpińskiego „Ponury” i prawdopodobnie była najbardziej liczna.
Dowódca kompanii: por. Jerzy Kurpiński „Ponury”,
I pluton, dowódca: ppor. NN „Ignar”,
II pluton, dowódca: sierż. NN „Grot”,
III pluton, dowódca: sierż. NN „Sowa”.
5 kompania II batalionu 27 pp
Mobilizowana od 16 sierpnia 1944r. w Bystrzanowicach pod dowództwem por. Stefana Czechowskiego „Los”, „Łoś” (prawdopodobnie ze względu na fakt, że dowódca 6 kompanii nosił identyczny pseudonim – „Łoś” Czechowski w batalionie używał pseudonimu „Los”, aby nie dochodziło do pomyłek). Do kompanii weszła także część oddziału partyzanckiego Władysława Musialika „Bolesława” z terenu Okręgu Śląsk (organizacyjnie podlegał wcześniej oddziałowi Kurpińskiego „Ponury”).
Dowódca kompanii: por. Stefan Czechowski „Los”,
I pluton, dowódca: plut. pchor. Zdzisław Heneczkowski „Szeruda”,
II pluton, dowódca: ppor. NN „Krzyżak”,
III pluton, dowódca: st. sierż. Jan Jędrysiak „Grab”.
6 kompania II batalionu 27 pp
Zmobilizowana na bazie oddziału partyzanckiego powołanego przez Podobwód II Obwodu Częstochowa (prawdopodobnie w lipcu). Jego dowódcą był początkowo Komendant Podobwodu ppor. Jan Dzitkowski „Semafor”, „Drużba”. W lipcu do oddziału dotarł por. Henryk Szopiński „Łoś” (dotychczasowy Komendant Podobwodu III (uciekł Niemcom po aresztowaniu). Z racji, że Dzitkowski „Drużba” został przesunięty na stanowisko adiutanta dowódcy II batalionu 27 pp, Szopińskiemu powierzono funkcję dowódcy oddziału, który zgodnie z planem Odtwarzania Sił Zbrojnych został 6 kompanią batalionu.
Dowódca kompanii: por. Henryk Szopiński „Łoś”,
I pluton, dowódca: ppor. NN „Skała”,
II pluton, dowódca: chor. NN „Jordan”,
III pluton, dowódca: sierż. NN „Pionier”.
7 kompania II batalionu 27 pp
Zbudowana na bazie plutonu z oddziału partyzanckiego J. Kurpińskiego „Ponury” składającego się w większości z harcerzy. Kompanią dowodził wcześniejszy dowódca tego plutonu ppor. Edward Kozłowski „Leon”.
Dowódca kompanii: ppor. Edward Kozłowski „Leon”,
Zastępca dowódcy: ppor. Stanisław Bączyński „Bas”,
I pluton, dowódca: sierż. NN Janusz”,
II pluton, dowódca: sierż. NN „Drągal”,
III pluton, dowódca: plut. NN „Wilk”.
Kompania ckm II batalionu 27 pp
Wiemy jedynie, że dowodził nią ppor. Kazimierz Adamus „Jaworski”, w konspiracji Komendant 5 Dzielnicy w Częstochowie.
Liczebność batalionu
Wspomnieliśmy już, że w skład batalionu wchodziło łącznie pięć kompanii, niestety w większości były to kompanie kadrowe.
Z chwilą wymarszu batalionu na miejsce koncentracji składał się on z: 10 oficerów, 28 podoficerów oraz 169 szeregowych. Łącznie dawało to 202 żołnierzy. Tak więc II batalion był najmniej liczną jednostką wchodzącą w skład 7 Dywizji Piechoty.
Wymarsz
Prawdopodobnie 19 sierpnia II batalion wyruszył na koncentrację Korpusu Kieleckiego. Spośród wszystkich jednostek miał do pokonania najdłuższą drogę.
Wymarsz został poprzedzony Mszą Świętą odprawioną późnym popołudniem przez kapelana batalionu księdza Serafina Opałko "Zygmunt”. Żołnierze ustawieni w czworobok wysłuchali podniosłej homilii. Nastąpił wymarsz.
Część materiałów podaje, że już podczas marszu, 19 sierpnia, w okolicy Dąbrowy Zielonej zdobyto samochód ciężarowy, zabijając w walce, bez strat własnych, 8 Niemców, a 4 raniąc.
Zgodnie z rozkazem dowódcy dywizji batalion miał do dnia 22 sierpnia osiągnąć rejonu koncentracji (rejon Piekło – Niebo) koło Końskich. Dalsze rozkazy miały znajdować się w skrzynkach kontaktowych łączności na trasie przemarszu. Pierwsza miała być czynna od 19 sierpnia w gajówce Antoniówka, a druga od 22 sierpnia we wsi Piekło.
Koniec akcji Zemsta
II batalion w rejon Piekło – Niebo dotarł 23 sierpnia, czyli z jednodniowym opóźnieniem. Wykonując kolejne rozkazy batalion przeszedł następnej nocy w rejon Gajówki Piecyki. Kwaterował tam już I batalion 74 pp, a w najbliższej okolicy pozostałe bataliony 7 Dywizji Piechoty.
23 sierpnia 1944r. w gajówce Promień koło Przysuchy miała miejsce odprawa zwołana przez dowódcę Korpusu Kieleckiego podczas której miano zdecydować o dalszych działaniach. Ostatecznie podjęto decyzję o przerwaniu akcji Zemsta, a o odpowiedź Komendanta Głównego AK proszono do dnia 25 sierpnia. Brak odpowiedzi sprawił, że 25 sierpnia Dowódca Korpusu rozwiązał koncentrację i nakazał powrócić jednostkom w wyznaczone rejony działania.
Decyzja ta praktycznie we wszystkich oddziałach wprowadziła ferment i niezadowolenie żołnierzy. Musimy przyznać, że w I batalionie 27 pp był on stosunkowo słaby. Żołnierze, którzy przeszli już ponad 120 kilometrów zdawali sobie podświadomie sprawę, że pokonanie niewiele mniejszej odległości do stolicy i to w bezleśnym terenie będzie bardzo trudne.
25 sierpnia batalion wyruszył do wyznaczonego rejonu działania – Obwód Częstochowa i miał przystąpić do działań wynikających z planu Burza. Na dotychczasowe kwatery w lasach złotopotockich dotarto 3 września.
Dalsza działalność batalionu opisana jest w kolejnej części.
Źródła
Opracowując powyższy tekst korzystaliśmy z następujących materiałów:
Borzobohaty W.: „Jodła”,
Komorowski K.: Operacja „Burza” i Powstanie Warszawskie,
Lis J., Kapczyński W., Niedbał J.” Kryptonimy „Hetman” i „Chrobry” Armii Krajowej,
Zieliński Z.: 7 Dywizja Armii Krajowej.
Strony internetowe: