Cztery brygady

Całokształt zagadnień wojskowych, politycznych i społecznych dotyczących powstania na naszym terenie określał wydany 29 czerwca 1944 roku Rozkaz Ogólny Nr 1 Komendanta Okręgu AK Kielce „Przygotowania do akcji powstańczej”.  

     Szczegółowe zadania zostały zamieszczone w kolejnych załącznikach do tego Rozkazu wydanych już 3 lipca 1944r. Poza zgrupowaniami dywizyjnymi przewidywał on utworzenie w okręgu czterech brygad, z nadwyżek zmobilizowanych żołnierzy.
Zgodnie z rozkazem powstać miały:

Brygada Radomska – tworzona przez Inspektorat "A" Radomski,
Brygada Sandomierska – tworzona przez Inspektorat "C" Sandomierski,
Brygada Kielecka – tworzona przez Inspektorat "D" Kielecki,
Brygada Częstochowska – tworzona przez Inspektorat "E" Częstochowski.
     Można się zastanowić dlaczego w wykazie brakuje Inspektoratu "B" Starachowickiego? Na jego terenie miał być odtwarzany 272 pp, a dodatkowe 17 plutonów miało być przekazanych do dyspozycji Inspektoratu "A" Radomskiego. Być może w ten sposób chciano odciążyć Inspektorat?

Życie zmienia plany

Musimy  zaznaczyć, że plany dotyczące wielkich jednostek (w tym brygad) nie zostały zrealizowane z powodu szybkiego przesuwania się frontu (obwody: Sandomierz, Opatów, Kozienice) oraz mniejszej ilości zmobilizowanych żołnierzy (problemem byli żołnierze z organizacji scalonych w ostatnim czasie oraz brak broni). 

     W przypadku brygad już pod koniec lipca Komendant Okręgu był zmuszony dokonać przesunięć zgodnie z którymi w dalszym ciągu miały powstać cztery brygady, ale... niektórzy uważają, że trzy. W nowych okolicznościach jednostki miały być tworzone, w niektórych przypadkach, przez inne struktury organizacyjne:
Radomska Brygada Piechoty miała być tworzona przez Inspektorat „B” Starachowicki i miała składać się z dwóch pułków: Konecki Pułk Piechoty tworzony w Obwodzie Końskie i Iłżecki Pułk Piechoty tworzony w Obwodzie Iłża. Na dowódcę planowano Inspektora Starachowickiego mjr. Stefana Gądzio „Kos”.
Kielecka Brygada Piechoty tworzona przez Inspektorat „D” Kielecki miała składać się z dwóch pułków: Kielecki Pułk Piechoty tworzony w Obwodzie Kielce i Jędrzejowski Pułk Piechoty tworzony w Obwodzie Jędrzejów. Na dowódcę został wyznaczony Inspektor Kielecki ppłk Józef Mularczyk „Żor”,
Częstochowska Brygada Piechoty tworzona przez inspektorat „E” Częstochowski na dowódcę której wyznaczono Inspektora Częstochowskiego mjr Tadeusza Króla „Dołęga”.
W niektórych dokumentach pomijana jest na tym etapie Brygada Sandomierska, ale o zamyśle jej utworzenia zapewne nie zapomniano bowiem pojawia się w kolejnych rozkazach. Zresztą jesienią 1944r. organizacja Radomskiej Brygady Piechoty ponownie została przeniesiona do Inspektoratu Radomskiego.
Różne były losy brygad. Niektórym udało się sformować rozwinięte struktury, które zostaną opisane w kolejnych rozdziałach. Niezależnie jednak od stanu organizacyjnego Komenda Okręgu nie posiadała jednak „pomysłu” na wykorzystanie bojowe tych jednostek.
Ostatecznie z powodu zwiększenia nasycenia terenu przez jednostki niemieckie Brygady, których uzbrojenie było dosyć skromne) zostały rozformowane.

Źródła

Opracowując ten materiał korzystaliśmy z następujących źródeł:

Borzobohaty W.: „Jodła”,
Massalski A. i Meducki S.: „Armia Krajowa Okręg Radomsko-Kielecki”.